"Sədəf sənətkarlığı"
Sədəf sənətkarlığı-konstruksiyalar üzərində müxtəlif formalı oymalara eyni ölçüdə kəsilmiş parçalarının həkk edilməsi ilə hazırlanmış taxta sənətkarlığıdır. Sədəf sənətkarlığının digər adı “sədəfkarlıqdır”. Bu həm də daxili elementlərində tətbiq olunan mühüm ənənəvi əl işidir.
Sədəf sənəti Quran qutuları, yazı masaları, sandıqlar, stullar, güzgülər və musiqi alətləri kimi taxta əşyaların içərisində sədəf parçalarının qoyulması adətidir. Sənətkarlar molyuskların daxili qabıqlarını müxtəlif formalarda kəsməklə hazırlayırlar. Onlar taxta parçasına motivlər çəkir, konturları oyur və mirvari parçaları üçün yerləri düzəldib ağaclara naxış vururlar. Sonda səth hamarlayıcı ilə cilalanır, rəngləmək üçün yandırılır və ərinmiş qatranla laklanır. Təcrübəçilər qoz, qara ağac və qırmızı ağac kimi qalın ağaclardan, sədəfin əksi olaraq tünd rənglərə üstünlük verilir. Bəzək üçün çox vaxt həndəsi, xəttat motivlərindən istifadə olunur. Bu gün sənətkarlar öz bilik və bacarıqlarını sosial media və onlayn bloqlar, təlimlər və seminarlar vasitəsilə də paylaşırlar və beləliklə, müxtəlif ölkələr arasında sosial birliyi və mədəni mübadiləni gücləndirirlər. Sədəf sənətkarlığı muzeylərdə nümayiş etdirilən tarixi əşyaların bərpası ilə maddi irsin, sosial və mədəni yaddaşın qorunub saxlanmasına öz töhfəsini verir.
2023-cü il dekabrın 6-da Botsvananın Kasane şəhərində keçirilən 18-ci sessiyasında Azərbaycan və Türkiyənin birgə təqdim etdiyi “Sədəf sənətkarlığı” Bəşəriyyətin Qeyri-Maddi Mədəni İrsinin Reprezentativ Siyahısına daxil edilib.
