Abidələrimizi tanıyaq, tanıdaq: ŞƏKİ XAN SARAYI
Məhəmmədhəsən xan tərəfindən tikdirilmiş, memarı şirazlı Zeynalabdin olan Şəki Xan Sarayının tikintisinə 1789 – 90-cı illərdə başlanılmışdır. XVIII əsrdə fars üslubunda inşa edilmiş saray binası şəhərin şimal-şərq hissəsində qala divarları ilə əhatə olunmuş ərazidə yerləşir. Tikili ikimərtəbəli olmaqla, dörd dəhlizdən, altı otaqdan, iki güzgülü eyvandan ibarətdir. Əvvəllər «Divanxana» adlanmışdır, Şəki xanlığının 1819-cu ildə ləğv edilməsindən sonraysa burada şəhər məhkəməsi yerləşdirilmişdir. Sarayın başçısı da molla Pənah Vaqif olmuşdu. Sarayın tikintisi ilə bağlı rəvayətə görə Şəki xanı özünə dünyanın ən yaxşı sarayını tikdirmək fikrinə düşür.Sarayın tikintisi başa çatdıqdan sonra xan memardan – “Bundan daha yaxşısını tikə bilərsən?”-deyə soruşduqda «bəli» cavabı alır və memarı öldürür. Məşhur türk şairi Nazim Hikmət saraya baxdıqdan sonra belə yazmışdır: “Əgər Azərbaycanın başqa qədim tikililəri olmasaydı, bircə Şəki Xan sarayını dünyaya göstərmək bəs edərdi”.
24 oktyabr 2001-ci ildə Şəkinin tarixi hissəsi ilə birlikdə xan sarayı da UNESCO Ümudünya irsi siyahısına salınmağa namizəd göstərilmişdir. 1 avqust 2010-cu ildə UNESCO-nun Baş direktoru İrina Bokova Azərbaycana rəsmi səfəri çərçivəsində Şəkidə olarkən Xan sarayını da ziyarət etmişdir. 2019-cu ildən etibarən saray Şəkinin tarixi mərkəzi ilə birlikdə Ümumdünya İrsidir.
