4-5 iyun 2025-ci il tarixlərində Qubada Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidməti və Quba şəhərində “Soyqırımı Memorial Kompleksi”nin birgə təşkilatçılığı və Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Quba filialının dəstəyi ilə paytaxt Bakı və ölkəmizin müxtəlif bölgələrindən olan gənc alim və tədqiqatçıların iştirak etdiyi Gənc Etnoqrafların I Respublika Forumu təşkil edilib. Forum, Azərbaycanın zəngin mədəni irsini tədqiq etmək, gənc alim və etnoqraflar arasında elmi əlaqələri möhkəmləndirmək və tarixi irsimizin dərinliklərinə dair müzakirələr aparmaq məqsədi daşıyır.

Forumun işinə Quba şəhərində “Soyqırımı Memorial Kompleksi”nin Xatirə abidəsinin ziyarəti ilə başlanılıb. Quba Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısının müavini xanım Səidə Abasova, Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidmətinin Mədəni irsin qorunması şöbəsinin müdiri Səbuhi Bəşirov, yerli idarə-müəssisə rəhbərləri, rayonda fəaliyyət göstərən mədəniyyət müəssisələrinin, eləcə də muzeylərin əməkdaşları, tarixi abidə mühafizəçiləri, etnik qrupların nümayəndələri, ziyalılar, həmçinin gənclər forumda iştirak ediblər.
İlk olaraq, sənətkar və rəssamların əl işləri, posterlər və “Alaca” Milli Geyim Evinin libaslarından ibarət sərgilərlə tanışlıq olub. Plenar iclasda açılış nitqi ilə çıxış edən Kompleksin direktoru Dr. Rəxşəndə Bayramova forumda iştirak edən Azərbaycanın tarixini və mədəniyyətini tədqiq edən gənc alim və tədqiqatçıları, bu sahə üzrə çalışan mütəxəsssisləri salamlayıb. Daha sonra Quba Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısının müavini Səidə Abasova forum iştirakçılarını salamlayaraq tədbirin işinə uğurlar arzulayıb. Daha sonra layihə təşəbbüskarı Dr. Günay Həsənova forumun mahiyyəti barədə iştirakçıları məlumatlandırıb. Çıxış edən Professor Yusif Alıyev Azərbaycan xalqının etno-mədəni yaddaşının qorunması və bu istiqamətdə aparılan işlərdən danışıb.
Professor Fəzail Vəliyev isə tarixi-mədəni irsin tədqiqində müasir yanaşmalar və onların tətbiq imkanları barədə fikirlərini bölüşüb.
Forum iştirakçıları geniş elmi məruzələr silsiləsi ilə “Tarix və Mədəniyyət”, “Arxeologiya və Antropologiya”, “Etnoqrafiya və Etnologiya” və “Tarixi abidələr və Turizm” sahələrində müzakirələr apararaq Azərbaycanın qədim mədəni irsinin günümüzdə necə qorunmalı və gələcək nəsillərə ötürülməli olduğu mövzusunda fikirlər bildirib, mövzu ətrafında slayd və posterlər təqdim ediblər. Plenar iclasdan sonra forumun işi 4 bölmədə davam edib.
Gün ərzində davam edən bölmə iclasları, elmi müzakirələr həm sahə mütəxəssisləri, həm də forum iştirakçıları üçün böyük əhəmiyyət daşıyıb. İştirakçılar Azərbaycan etnoqrafiyası barədə, eləcə də şimal-şərq bölgəsinin maraqlı fakt və məlumatları ilə tanış olublar.
2 günlük forum işinə 5 iyun tarixində iştirakçılar üçün təşkil olunmuş mədəni proqramın, abidələrin, o cümlədən Tağlı körpü, Qırmızı qəsəbə, üç tarixi məscid və Gümbəzli Hamam kimi tarixi yerlərin ziyarətinin həyata keçirilməsi ilə sonlanacaqdır.
Quba şəhərində keçirilən bu tədbir gənc etnoqrafların və tədqiqatçıların bir araya gəlməsi, əməkdaşlıq əlaqələrinin inkişafı və Azərbaycanın zəngin mədəni irsinin qorunması məsələsində yeni yanaşmaların ortaya qoyulması baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Forum çərçivəsində 70-ə yaxın elmi məqalələr təqdim edilib, 150-dən çox iştirakçı qatılıb və forumun materiallar toplusu hazırlanıb.
Qeyd edək ki, Quba şəhərində “Soyqırımı Memorial Kompleksi” 2013-cü ildən bəri fəaliyyət göstərir. 200 mindən çoxu xarici olmaqla ümumilikdə 1 milyondan çox ziyarətçi qarşılayan Kompleksdə mütəmadi olaraq simpozium, konfrans və forumlar təşkil edilir.

Özbəkistanın Səmərqənd şəhərində keçirilən “Heritage Turqoise:Restovrasiya, Arxeologiya, Muzeyşünaslıq, Kitabxanaçılıq, Texnologiyalar” adlı Konfrans və sərgidə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidmətinin nümayəndələri və xidmətin tabeliyində olan 7 Tarix və Mədəniyyət qoruqlarının rəhbər və əməkdaşları, o cümlədən Soyqırımı Memorial Kompleksinin direktoru t.ü.f.d Rəxşəndə Bayramova və əməkdaşı Xəyal Nuhbalayev iştirak etmişdir. “Türk İrsi” mövzusunda keçirilən konfransın bölmələrində Konfransın davam etdiyi günlər ərzində Azərbaycanın tarixi həqiqətlərini, mədəni irsini, arxeoloji abidələrini tanıtmaq məqsədilə sərgi də təşkil edilmişdir.

Sərgidə Soyqırımı Memorial Kompleksinə aid bukletlər, kitablar və digər maarifləndirici materiallar ziyarətçilərin diqqətinə çatdırılmış, Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş faciələrin tarixi və hüquqi aspektləri ətraflı şəkildə izah olunmuşdur.

28-30 may 2025-ci il tarixlərində Özbəkistanın Səmərqənd şəhərində keçirilən “Heritage Turqoise: Restovrasiya, Arxeologiya, Muzeyşünaslıq, Kitabxanaçılıq, Texnologiyalar” adlı sərgi və konfransda Azərbaycanın tarixi həqiqətlərini, mədəni irsini, arxeoloji abidələrini tanıtmaq məqsədilə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidmətinin nümayəndələri və xidmətin tabeliyində olan 7 Tarix və Mədəniyyət qoruğunun rəhbər və əməkdaşları iştirak ediblər.

3 gün davam edən sərgidə Qobustan Milli Tarixi-Bədii Qoruğu, Quba şəhərində “Soyqırımı Memorial Kompleksi”, “Çıraqqala-Şabran”, Pirhüseyn Xanəgahı, “Avey”, “Keşikçidağ” və “Orta əsr Ağsu şəhəri” Dövlət Tarix-Mədəniyyət qoruqlarına aid müxtəlif dövrləri əhatə edən arxeoloji artefaktlar, eksponatlar və maarifləndirici materiallar nümayiş olunub.
Quba şəhərində “Soyqırımı Memorial Kompleksi”nə aid bukletlər, kitablar və digər maarifləndirici materiallar ziyarətçilərin diqqətinə çatdırılmış, Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş faciələrin tarixi və hüquqi aspektləri ətraflı şəkildə izah olunmuşdur. Bu materiallar vasitəsilə soyqırımı ilə bağlı məlumatların dünya ictimaiyyətinə çatdırılması və yaddaşın qorunması məqsədi daha da gücləndirilmişdir.
Sərginin ilk günündən etibarən Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinə məxsus guşə iştirakçılar tərəfindən böyük maraqla qarşılanmışdır.

28 May – Müstəqillik Günü münasibətilə Quba şəhərində “Soyqırımı Memorial Kompleksi”ndə “XX yüzilliyin əvvəllərində Azərbaycan milli-azadlıq hərəkatının məntiqi zirvəsi - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti” mövzusunda Ustad dərsi təşkil olunub. Tədbirdə AMEA A. Bakıxanov adına Tarix və Etnologiya İnstitutunun Şimali Azərbaycanın XIX-XX əsrin əvvəlləri tarixi şöbəsinin müdiri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, professor Həsənov Hacı çıxış edib.

"Şuşanın yazılı abidələri (ictimai-mədəni və tarixi proseslər kontekstində)"

22.05.2025-ci il tarixində AMEA akad. Z.M.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutu və Quba şəhərində “Soyqırımı Memorial Kompleksi”nin birgə təşkilatçılığı ilə “Şuşanın yazılı abidələri (ictimai-mədəni və tarixi proseslər kontekstində)” mövzusunda onlayn formatda ustad dərsi keçirilmişdir. Maarifləndirilmə məqsədilə təşkil olunmuş vebinarda çıxış edən Kompleksin direktoru Dr. Rəxşəndə Bayramova belə tədbirlərin əhəmiyyətli olduğunu vurğulayaraq, Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı və bütün Qafqazın incisi hesab olunan Şuşa şəhərinin tarixi, mədəniyyət və memarlıq abidələri ilə zəngin olduğunu bildirmişdir. Qeyd etmişdir ki, Azərbaycan xalqının tarixində Şuşanın özünəməxsus yeri və rolu vardır. Ulu əcdadlarımız olan türk tayfaları tərəfindən əsası qoyulan Şuşa ən mürəkkəb tarixi şəraitdə belə özünün varlığını qoruyub saxlayıb, türk-müsəlman şəhəri kimi mədəni irsimizə böyük töhfələr vermişdir. Daha sonra çıxış edən AMEA akad. Z.M.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunun şöbə müdiri, İnstitutun Gənc Alimlər və Mütəxəssislər şöbəsinin müdiri, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Elnur Mustafayev Azərbaycan ərazisində mövcud olan yazılı abidələrin xüsusiyyətləri, kitabələrə həkk olunmuş mətnlərin dili, məzmunu və linqvistik üslubları haqqında ətraflı məlumat verərək, işğaldan azad edilmiş ərazilərimiz, o cümlədən erməni vandalizmi nəticəsində maddi-mədəni irsimizə dəymiş zərərlər haqqında informasiyaları diqqətə çatdırıb. Sonda mövzu ilə bağlı yaranmış suallar ətrafında fikir mübadiləsi aparılmışdır.

Əməkdar rəssam Adil Şıxəliyev "Mələklərin duası" adlı əsərini Soyqırımı Memorial Kompleksinə hədiyyə edib.

Əməkdar rəssam Adil Şıxəliyevin Quba şəhərində “Soyqırımı Memorial Kompleksi”ndə nümayiş olunan “Mələklərin fəryadı” adlı qobelen sərgisinin nümayişi 21.05.2025-ci il tarixində yekunlaşmışdır. Əsərlərin müəllifi olan əməkdar rəssam Adil Şıxəliyev “Mələklərin duası” adlı əsərini Soyqırımı Memorial Kompleksinə hədiyyə etmişdir. Qeyd edək ki, 2 ay ərzində davam edən, 31 Mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı Gününə həsr olunan sərgi Mədəniyyət Nazirliyi, Quba Rayon İcra Hakimiyyəti və Quba Soyqırımı Memorial Kompleksi tərəfindən birgə təşkil edilib. Bu müddət ərzində əsərlər 8 minə yaxın yerli və xarici ziyarətçilərə nümayiş olunub.

Quba şəhərində “Soyqırımı Memorial Kompleksi”ndə “Mələklərin fəryadı” adlı qobelen sərgisi yekunlaşıb.

Martın 29-dan etibarən Quba şəhərində “Soyqırımı Memorial Kompleksi”ndə Əməkdar rəssam Adil Şıxəliyevin “Mələklərin fəryadı” adlı qobelen sərgisi ziyarətçilərə nümayiş olunub. 2 ay ərzində kompleksin muzeyində sərgilənən əsərlərlə yerli, eləcə də dünyanın bir çox ölkələrindən – Türkiyə, Rusiya, İtaliya, Fransa, Hindistan, Pakistan, İsrail, BƏƏ və digər ölkələrdən gələn 8 minə yaxın ziyarətçi yaxından tanış olublar. Bu sərgidə nümayiş olunan qobelen əsərlərdə palaz, kilim, xalça və sumax texnologiyalarından istifadə olunub. Qeyd edək ki, 31 Mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı Gününə həsr olunan sərgi Mədəniyyət Nazirliyi, Quba Rayon İcra Hakimiyyəti və Quba şəhərində “Soyqırımı Memorial Kompleksi” tərəfindən birgə təşkil edilib. Sərgidə yer alan əsərlər, xüsusilə ermənilərin 107 il öncə – 1918-ci ildə xalqımıza qarşı törətdiyi kütləvi qırğınlar, o cümlədən Quba soyqırımına həsr olunmuş “Mələklərin fəryadı” adlı qobelen əsəri faciənin dərin təsirini izləyicilərə çatdırır.

Azərbaycan Respublikasında 2025-ci ilin “Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində Quba şəhərində "Soyqırımı Memorial Kompleksi" və “Pir Hüseyn Xanəgahı ”Tarix Memarlıq Qoruğunun birgə təşkilatçılığı ilə ustad dərsi keçirilmişdir.

Tədbirdə Şirvan şəhər 1 saylı Mediasiya təşkilatının rəhbəri Hüquqşünas Tariyel İskəndərovun “Mənim hüquqlarım, mənim Konstitusiyam” mövzusunda məruzəsi dinlənilmişdir. Çıxış edən natiq  Konstitusiyamızın qəbul edilməsinin 30-cu və Vətən müharibəsində qələbəmizin 5-ci ildönümü ilə əlaqədar ölkəmizin tarixi nailiyyətlərindən, Konstitusiyamızın qüdrəti və tam suverenliyimizin bərpasından eləcə də xalqımızın birliyindən, həmrəyliyindən bəhs etmişdir. Sonda mövzu ətrafında iştirakçılar arasında fikir mübadiləsi aparılmışdır.